ملي اردو
اردو ملی در سال ۲۰۱۳ میالدی شاهد بیشترین نرخ فرار از خدمت یا ترک وظیفه از سوی سربازان بود. البته، در گذشته هم این مشکل وجود داشته است. ترک خدمت در اردو دالیل مختفلی، از جمله پروسه های ضعیف جلب و جذب، دارد اما این مشکل به طرز اجتناب ناپذیری ارتباط مستقیم با مشکل مشروعیت دولت در افغانستان دارد. اردوی افغانستان نتوانست از آن بخش هایی از جامعه که از مداخله و کمک های خارجی)مانند تحصیلکرده های شهری( نفع برده اند، نفر جذب نماید. در عوض بیشتر به جذب مردان از مناطق روستایی فقیر که اغلب آنان سواد الزم را ندارند، محدود شد. نباید تعجب کرد که برخی اوقات انگیزه های پیوستن افراد به اردو مشکوک و مبهم است.
اردوی ملی افغانستان یکی از موفقترین و قویترین نهاد های ایجاد شده پس از سال ۲۰۰۱ میالدی در افغانستان به حساب می آید. با کاهش نیروهای بین المللی و انتقال مسوولیت ها به نیروهای افغان، مهمترین آزمایش در برابر اردوی ملی تامین مستقالنۀ امنیت و رویارویی با دشمنان بدون حمایت نیروهای خارجی است. در این تحقیق به یک سلسله کمبودات و خالها در اردوی ملی که باالی قابلیت آن در امر مبارزه با شورشیان تاثیر منفی بر جای می گذارد، پرداخته خواهد شد.
شکی نیست که اردوی افغانستان بیشترین سرمایه گذاری ها، به ویژه از لحاظ تعلیم و تربیه نظامی، از سوی کشور های کمک کننده را شاهد بوده ً است. اما این تالش ها شکل بطی داشته، و قسما یکی از دالیل آن ضعف در جلب و جذب است که شاید ارتباطی به رشد سریع اقتصادی بخش های ملکی و جذب بیشترین نیروی کار در آنجا داشته است. مهمترین مشکل کمک های غربی به اردو، تطبیق مدل های نظامی خارجی در کشوری است که ظرفیت ساختاری و آموزشی تطبیق الگوها و شیوه های خارجی ارتش سازی را تا هنوز ندارد. تا سال ۲۰۱۳ میالدی، ظرفیت پایین در اردو موجب نگرانی در مورد آینده رشد و موثریت این نهاد بود اما با خروج تدریجی نیروهای جنگی و مربیان خارجی، افسران افغان زیر فشار تقویت و توسعۀ ظرفیت های ساختاری، مدیریتی و انسانی اردوی ملی افغانستان قرار گرفتند. با این که نشانه های ملموس پیشرفت در این روند به چشم می خورد، با این حال تا پایان سال ۲۰۱۳ میالدی معلوم نبود که اردو ظرفیت کافی برای پر کردن خالء ها و ایجاد ظرفیت ها برای برخورد با یک سلسله چالش ها و تهدید ها را دارد و یا خیر. بحث روی این موضوع که اردوی ملی افغانستان تا چه حدی به سیستم سنگین راکت باری و یا قوای هوایی نیاز دارد، در جریان است. در جانب افغانستان از تجهیز اردو به سالح سنگین و قوای هوایی حمایت قوی می گردد اما در آیساف و »ماموریت آموزشی ناتو برای افغانستان« )A-NTM) چنین استدالل می گردد که در نبرد با شورشیان استفاده از سالح های سنگین نتیجه خالف و منفی در پی دارد. اما این را نیز نباید از یاد برد که قوای ً جنگی افغان در موجودیت قوای پشتیبان هوایی آموزش دیده و در جنگ ها علیه شورشیان شرکت ورزیده اند که احتماال پس از سال ۲۰۱۴ از آن محروم خواهند بود. نیروی هوایی افغان در مراحل اولیه تشکیل خود قرار داشته و کدام برنامه ای برای تجهیز آن با سیستم هوایی پیشرفته وجود ندارد. ً فعال نیروهای افغان تنها از هوا پیما های ترانسپورتی، و تعداد معدودی از هواپیمایی های ضد شورش برخوردار اند. اردوی افغانستان در بخش تدارکات نظامی دارای ضعف اساسی است. در سال ۲۰۱۳ میالدی شتاب فراوان برای توسعۀ بخش لوژستیک صورت گرفت تا اردوی ملی بتواند مسوولیت و انجام وظایف چندگانه و دشوار حمایت تدارکاتی از صدها سرباز اعزامی خود در مناطق مختلف افغانستان را به دوش بگیرد. با این وجود توانایی لوژستیکی اردو بهتر نشده و احتماال در فقدان این توانایی ها، حکومت افغانستان مجبور به استفاده از نیروهای غیر رسمی مسلح محلی در مناطق دور افتاده و شاهراه در نبرد با شورشیان شود. با این که اردوی افغانستان در ۲۰۱۳ از لحاظ مسلکی بودن به مراتب در موقعیت بهتری نسبت به سال ۲۰۰۵ میالدی قرار دارد، اما به طور جدی از واسطه بازی، قوم گرایی، گروه بندی های سیاسی، و دخالت های بیرونی در سلسله مراتب و نظم سربازی آسیب دیده است. در حالی که در برخی از رسانه ها در مورد میزان تضاد های قومی در اردوی ملی اغراق صورت گرفته است، اما ارتباطات افسران اردو با احزاب و سیاستمداران موجب مشکالتی شده که از آن جمله می توان به ناتوانی در تخصیص و استفاده بهینه و اصولی از منابع انسانی اردو اشاره نمود. با وجود پیشرفت ها در قسمت نظم و انضباط در اردو ً )از جمله در قسمت جلوگیری از استفادۀ مواد مخدر( سطح کلی دسپلین در اردوی ملی نسبتا معتدل است. در نتیجه می شود گفت که اردوی ملی در آینده نزدیک با یک سلسله چالش های رو به رو خواهد گردید. برخی از مشکالت و چالش ها نتیجۀ فروگذاری و مسامحه در بلندمدت است و نمی توان به زودی به آن دست یافت. اما برخی دیگر آن نتیجۀ دخالت های سیاسی و ایجاد شبکۀ افراد وابسته و وفادار به خود است که اگر ارادۀ سیاسی الزم وجود داشته باشد، در کوتاه مدت قابل حل بوده می تواند. نخبگان سیاسی افغان هنوز هم، در سال ۲۰۱۳ میالدی، بیشتر از هر چیزی درگیر بقا و تقویت خود در کابل اند تا رسیدگی به مشکالت اردوی ملی در میدان های جنگ. با این که اردو و سیاسیون افغانستان شکایاتی در مورد عدم تجهیز مناسب قوای مسلح کشور دارند، ولی به نظر نمی آید که این معضل در کوتاه مدت قابل حل باشد، چون، از یک لحاظ، ورود تجهیزات جدید نظامی و استفاده از آن نیازمند صرف زمان و پروسه تعلیم و تربیه فنی می باشد. همچنان، تجهیزات جدید باید از سوی کشور های دوست به شکل مساعدت بالعوض در اختیار افغانستان قرار بگیرد، در غیر آن دولت این کشور توانایی اقتصادی خرید تجهیزات مورد نیاز نظامی خود را ندارد. البته، مقامات سیاسی و نظامی افغان باید در مدیریت و تقویت اردوی افغانستان سعی الزم را نمایند تا در نزد کشور های تمویل کننده اعتبار 2014 واحد تحقیق و ارزیابی افغانستان 2 AREU الزم را جهت تداوم حمایت مالی و سرمایه گذاری باالی اردو پیدا شود. به این منظور حکومت و رهبری اردو نیاز به طرح ریزی یک برنامه واقعبینانه دارند تا میزان خطر های کالن، مانند مشکالت تدارکات، را کاهش بخشند. به خاطر ارتقای سطح کیفیت و عملکرد بخش های مانند لوژستیک، نیاز است تا رهبری اردو یک سلسله مشوق های جذابی را برای جذب فارغان مکاتب در نظر بگیرند تا از همان سن خدمت در اردو را به عنوان یک وظیفه انتخاب نمایند. میزان باالی فورمه های درخواست عضویت در اکادمی نظامی افغانستان نشان می دهد که فارغان مکاتب به هیچ وجه از خدمت در صفوف قوای امنیتی افغان روی گردان نیستند، اما به شرطی که امتیازات دوامدار و جذاب در انتظار آنان در آینده باشد. در عین حال نباید از یاد ببرند که بحران سیاسی در حکومت مشروعیت دولت را هرچه بیشتر ضعیف ساخته و باالی روحیه قوای امنیتی افغان تاثیر منفی از خود برجای می گذارد.
